Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2009

Φιλοσοφίες του απόλυτου κενού...



Τρία περιστατικά που συνέβησαν στο κέντρο της Αθήνας και είναι απ' αυτά που είτε παίρνουν μικρή, πρόσκαιρη, προβολή -το ένα- είτε δεν απασχολούν καθόλου την καθημερινή ειδησεογραφία - τα άλλα δύο.

Το πρώτο. Προ ημερών επισκέφθηκε ένας πολίτης, σχετικά ώριμης ηλικίας, το πάρκο στη γωνία των οδών Πατησίων και Κύπρου, το γνωστό πάρκο στο οποίο χάρη στην ευαισθησία και τις κινητοποιήσεις των κατοίκων σώθηκαν μερικά δέντρα και αποφεύχθηκε η τσιμεντοποίησή του. Απευθύνθηκε σε κάποιους που συχνάζουν και μάλλον είναι από την κατάληψη διπλανού κτιρίου και τους πρότεινε να γίνει μια εκδήλωση για τον Γιώργο Σεφέρη. (Τον Σεπτέμβριο έκλεισαν 38 χρόνια από τον θάνατό του).
- Πού θυμήθηκες αυτόν τον γέρο; του απάντησαν. Στη χούντα είμαστε;
Ο πολίτης αυτός είναι ένθερμος υποστηριχτής της κίνησης να σωθεί το πάρκο συμμετέχοντας στις κινητοποιήσεις αλλά και γραπτώς σε εφημερίδες...

Το δεύτερο. Δεν είχαν περάσει πολλές ημέρες, όταν κάποιοι ευάριθμοι, με σκεπασμένα τα πρόσωπά τους, εισέβαλαν στο καφενείο «Φλοράλ», στην πλατεία Εξαρχείων, όπου γινόταν η παρουσίαση βιβλίου της Σώτης Τριανταφύλλου. Πέταξαν αυγά και απαίτησαν να σταματήσει η εκδήλωση.
- Πηγαίνετε στο Κολωνάκι, είπαν και απεχώρησαν. Η εκδήλωση συνεχίσθηκε, βεβαίως...

Το τρίτο. Το κτίριο του παλαιού Χημείου, στην οδό Σόλωνος, επισκευάσθηκε... και αποδόθηκε ανακαινισμένο, όμορφο και επιβλητικό να στολίζει την περιοχή. Από την πλευρά της οδού Χαριλάου Τρικούπη έσπευσαν κάποιοι και έγραψαν στους τοίχους, λερώνοντας την όμορφη δουλειά που έχει γίνει. Και μένει αυτή η παραφωνία να βρωμίζει και ο βανδαλισμός να υπογράφει την ασχήμια και την ύβρη στην Ιστορία.
... είναι όμως εξαιρετικά θλιβερό να μουντζουρώνεται, να κακοποιείται η προσπάθεια να αναδειχθεί η Ιστορία, να τιμηθεί με το ανακαινισμένο κτίριο η επιστήμη και να υπομνησθούν οι αγώνες που έχουν γίνει στο παρελθόν για μόρφωση, δημοκρατία, ελευθερία, αγώνες που έχουν κάνει γενεές φοιτητών και επιστημόνων...

Εχουμε να κάνουμε με τη νοοτροπία της ιδιοκτησίας στον χώρο, με τη νοοτροπία της αποκλειστικής αλήθειας, με τη νοοτροπία του αποκλεισμού της άλλης άποψης, ούτε καν του σεβασμού της ούτε και της ανοχής.
Είναι ενέργειες φασιστικής νοοτροπίας και δράσης εν ονόματι της δημοκρατίας και του πολέμου στον φασισμό. Είναι ανακολουθία; Είναι αντίφαση; Κάτι περισσότερο, μάλλον, είναι. Είναι ιδιοκτησία και οικειοποίηση, είναι σφετερισμός του δικαιώματος του πολίτη να έχει άποψη, και να τη διαδίδει, να την εκδίδει όποια κι αν είναι αυτή, όσο αντίθετη και ακραία κατά τη γνώμη των «ιδιοκτητών της αλήθειας». Αυτά τα περιστατικά θα περίμεναν ίσως κάποιοι να προβάλλονται και να στηλιτεύονται... κυρίως από την Αριστερά... που έχει υποστεί στο κορμί του τη βία σ' όλες τις μορφές της για τις απόψεις και το δικαίωμα στη γνώμη. Στο πρώτο περιστατικό, αυτό της άρνησης για τον Γιώργο Σεφέρη, πέρα από τη νοοτροπία και τη στάση της ιδιοκτησίας στην απόλυτη αλήθεια, δηλαδή της μίας και μοναδικής αλήθειας, έχουμε να κάνουμε και με την άγνοια, με την απουσία στοιχειώδους αναφοράς στην Ιστορία.

Ο Γ. Σεφέρης, πέρα από τα «Επιφάνεια» με τον Μίκη Θεοδωράκη και την τεράστια προσφορά στο δημοκρατικό και στο νεολαιίστικο κίνημα της εποχής, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, πέρα από την ξεχωριστή θέση που έχει στα γράμματα και τον πολιτισμό σε παγκόσμιο επίπεδο, είχε βγει το 1969 και στηλίτευσε τη δικτατορία με φωνή τίμια και δυνατή, που είχε συγκλονίσει. Κι ακόμα, ο Μίκης Θεοδωράκης μάς πρόσφερε στη δικτατορία, παράνομα, το «Λίγο ακόμα... να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα», που έγραψε στη φυλακή. Η κηδεία του τον Σεπτέμβριο του 1971 είχε δείξει πως το μήνυμά του είχε βρει ανταπόκριση...

Τα περιστατικά που καταγράφηκαν τον τελευταίο καιρό στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, στην Κυψέλη, στα Εξάρχεια, στο Χημείο, εντάσσονται κατ' εξοχήν στον χώρο του πολιτισμού. Και, υποτίθεται, οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν και που περιγράφονται, προέρχονται από χώρους οι οποίοι κινούνται με ευαισθησία τόσο απέναντι στην πολιτική όσο κι απέναντι στον πολιτισμό.

Τις μέρες αυτές γίνονται οι εκδηλώσεις στο Βερολίνο για τα 20 χρόνια από την πτώση του Τείχους. Οποιος επισκέπτεται τη γερμανική πρωτεύουσα αξίζει να περάσει από την πλατεία Μπέμπελ, στο παλιό Ανατολικό Βερολίνο. Στο κέντρο της πλατείας είναι ένα γυαλί. Και κάτω βλέπει κανείς βιβλοθήκες με άδεια ράφια. Είναι το μέρος που οι ναζί έκαιγαν τα βιβλία.

Το άρθρο του Νικ. Κιάου δημοσιεύθηκε υπό τον πρωτότυπο τίτλο ''Από την Κυψέλη, τα Εξάρχεια, το Χημείο μέχρι το Βερολίνο'', στην Ελυεθεροτυπία της Πέμπτης 12 Νοεμβρίου 2009