Την παραλάβαμε απ’ το ξενοδοχείο της ελάχιστη ώρα αφότου προσγειώθηκε - από τη Νέα Υόρκη, με ενδιάμεσο σταθμό το Λονδίνο. Η Σάσκια Σάσεν, συγγραφέας των βιβλίων «Κοινωνιολογία της παγκοσμιοποίησης» και «Χωρίς έλεγχο; Η εθνική κυριαρχία, η μετανάστευση και η ιδιότητα του πολίτη την εποχή της παγκοσμιοποίησης» (αμφότερα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο), είναι καταξιωμένη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Θα έδινε το ίδιο απόγευμα διάλεξη στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και την επομένη θα αναχωρούσε για Μαρόκο.
Μαζί με τον φωτογράφο Νίκο Κοκκαλιά στο πίσω κάθισμα, και πάντοτε συντροφιά με τη Σ. Σάσεν (δεν είχε κοιμηθεί όλο το βράδυ, αλλά δεν μπορούσες να το διακρίνεις πάνω της), ξεκινήσαμε από τη Συγγρού για ένα Athens by day, να την ξεναγήσουμε, έστω και για μία ώρα περίπου, σε ορισμένα σημεία της Αθήνας που δεν είχε δει. Ενα σύντομο, ήπιο «walk on the wild side», για να μνημονεύσουμε λίγο Λου Ριντ από τα ’70s - μια εποχή στην οποία η Σάσεν αναφέρθηκε κάμποσες φορές, παρατηρώντας την Αθήνα του 2011: «Νομίζω ότι η Αθήνα βιώνει αυτό που βίωσε η χρεοκοπημένη Νέα Υόρκη τη δεκαετία του ’70. Ομως οι πόλεις έχουν την ικανότητα να αναγεννώνται. Επινοούν εκ νέου την ταυτότητά τους»...
Το πρώτο που ζήτησε να δει ήταν «την πλατεία που συγκεντρωνόταν όλο αυτό το καιρό τόσος κόσμος», το Σύνταγμα. «Πώς ξεκίνησε όλο αυτό;» Ρωτάει με περιέργεια. «Από την πλατεία Ταχρίρ, στην Αίγυπτο;» Της απαντώ ότι το έναυσμα έδωσαν οι Ισπανοί Indignados. Παρατήρησε τα σπασμένα μάρμαρα στους υπόγειους σταθμούς του μετρό και λίγο μετά κάναμε την πρώτη μας στάση...
Διασχίζουμε πεζή την Πειραιώς και παίρνουμε τη Σοφοκλέους ανάποδα, με σκοπό να καταλήξουμε στην Πλατεία Θεάτρου. Καθώς διεισδύουμε σε αυτό το άλλοτε μίζερο άλλοτε εξωτικό σύμπαν των καταστημάτων, μιας αγοράς σαν άγρια, οργιώδη βλάστηση, που μοιάζει να κρύβεται μέσα στην πόλη, εντυπωσιάζεται απ’ το γεγονός ότι όλο αυτό συμβαίνει στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. «Και πάλι, είναι κάτι που το συναντάς σε πολλές πόλεις στον κόσμο», τονίζει. «Ωστόσο, αυτή η εκπληκτική αγορά με τις τόσο έντονες μυρωδιές είναι ένα γκέτο, αλλά δεν έχει καμία σχέση με τα γκέτο που συναντάς στη Νέα Υόρκη ή στο Σικάγο ή και στο Παρίσι. Εκεί είναι γειτονιές με κατοικίες, απομονωμένες εντελώς από τον ιστό της πόλης, αφημένες στην τύχη τους. Εδώ βλέπουμε ότι όλα συνδέονται, το ένα διεισδύει μέσα στο άλλο».
Διασχίζουμε μια στοά που συνδέει τη Σοφοκλέους με την Πλατεία Θεάτρου και της διηγούμαι πώς και γιατί έκλεισε το Guru, πώς το καλοκαίρι του 2008, όταν πέρασα και πάλι από το ίδιο σημείο με τον Κωνσταντίνο Ζουγανέλη, η συγκεκριμένη στοά ήταν σπαρμένη με ζωντανούς-νεκρούς, αίμα και ακαθαρσίες. Η εικόνα τώρα είναι τελείως διαφορετική - όπως και οι οσμές. «Είναι αυτό που έχω χαρακτηρίσει ως global slum», λέει. Παγκόσμια φτωχογειτονιά ή και τρώγλη ακόμα. Αλλά για τη Σ. Σάσεν, ο όρος δεν έχει αποκλειστικά και μόνο αρνητικό πρόσημο. «Είναι κάτι τόσο διεθνές, ενσωματωμένο στις πόλεις, και δεν σημαίνει μόνον εξαθλίωση. Φανταστείτε για τι τεράστιο διεθνές κύκλωμα μιλάμε, με ανθρώπους από δέκα ή δεκαπέντε χώρες. Με τον όρο αυτό λοιπόν δεν εννοώ απλώς μια υποβαθμισμένη οικιακή πολιτική αλλά κάτι ευρύτερο και πιο πολύπλευρο. Με την παρουσία τους, τα βίντεο κλαμπ και τα τοπικά προϊόντα τους, στήνεται ένας ολόκληρος κόσμος».
Σε ένα μανάβικο με πακιστανικά προϊόντα περιεργαζόμαστε ένα είδος αγγουριού που ευδοκιμεί στην Ινδία, στο Μπανγκλαντές. «Βλέπετε, πόσες χώρες συγκεντρώνονται μέσα σε αυτά τα τετράγωνα, στην καρδιά της πόλης. Κυκλοφορεί χρήμα αλλά δεν ξέρουμε πού καταλήγει. Βέβαια, ξέρουμε ότι κάποιοι στέλνουν τα χρήματα που βγάζουν στην πατρίδα τους, οπότε μια άλλη κοινότητα, σε ένα άλλο μέρος του κόσμου επωφελείται».
Καθώς επιστρέφουμε προς το αυτοκίνητο με τα πόδια, η Σ. Σάσεν μας λέει ότι «οι πόλεις σήμερα μπορεί να μην είναι απαραιτήτως οικονομικά κέντρα, αλλά αποτελούν καίρια γεωπολιτικά σημεία. Οπως το βλέπω, η Αθήνα είναι αυτή τη στιγμή η αφορμή για τη δόμηση νέων τύπων οικονομικών διακανονισμών, είναι το Σημείο Μηδέν (Ground Zero) αυτής της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Η Ελλάδα είναι ένα πείραμα σε μια νέα οικονομική γεωπολιτική. Η “αραβική άνοιξη” ήταν μια ιδιαίτερη γεωπολιτική στιγμή, όπως η Ελλάδα, στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, αποτελεί κάτι ανάλογο».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου